Inleiding
HiBO Breda (Hulp in Bijzondere Omstandigheden) is een organisatie die noodhulp biedt aan mensen die door bijzondere omstandigheden in acute financiële problemen zijn geraakt. Een krappe uitkering met te hoge vaste lasten, tegenslagen in het leven, faillissement, dakloosheid, een lichamelijke of geestelijke beperking, een zorgwekkende relatie of gezondheid kunnen oorzaken zijn voor het ontstaan van financiële nood en schulden. Schulden die soms oplopen tot urgente betalingsproblemen met funeste gevolgen voor het gezin en het huishouden.
Er zijn tal van maatschappelijke organisaties die deze mensen dan hulp bieden en begeleiden, daarbij gebruikmakend van de mogelijkheden die de samenleving met zijn talrijke voorzieningen biedt. Maar een hulpverlener weet soms ook niet meer waar het geld vandaan te halen, als alle voorliggende voorzieningen al zijn geprobeerd. Onder zulke uitzonderlijke omstandigheden kloppen veel hulpverleners aan bij HiBO. Ze vragen onze stichting om financiële middelen voor het oplossen van de nood van hun cliënt. Zo ondersteunt de stichting de hulpverlening aan inwoners van Breda, Alphen-Chaam en Baarle-Nassau.
Doelstelling en kerntaken
Ontstaansgeschiedenis
De economische crisis rond 1930 leidde tot grote werkloosheid en armoede. Besloten werd in 1931 tot oprichting van een Nationaal Crisis Comité, dat in 1936 werd opgeheven en vervangen door het Nationaal Fonds voor Bijzondere Nooden. In hetzelfde jaar werd in Breda door notabelen en charitatieve instellingen de eerste plaatselijke afdeling opgericht, welke op 18 mei 1936 werd omgezet in de huidige Stichting ‘Hulp in Bijzondere Omstandigheden’ (HiBO) te Breda. Enige tijd later volgden een aantal jaren waarin de activiteiten op een laag pitje stonden, waarna op initiatief van de toenmalige wethouder Sociale Zaken na de oorlog een doorstart werd gemaakt.
HiBO in de huidige tijd
Dat het bestaan van de HiBO nog steeds noodzakelijk is, blijkt uit de berichtgeving via kranten, de televisie en de sociale media met hun berichten en signalen van stijgende armoede in Nederland. In de gemiddeld 150 aanvragen per jaar lezen we over mensen die:
- door uitsluiting alleen zijn komen staan
- vastlopen in zichzelf en de samenleving
- verdwaald raken in de bureaucratie
- niet kunnen lezen en en/of buiten de digitale samenleving staan
- zorg mijden en toenemende gezondheidsklachten krijgen.
Uit de dagelijkse praktijk blijkt dat HiBO nog steeds maatschappelijk relevant is. Wij verwachten dat HiBO ook in de toekomst een belangrijke rol zal moeten vervullen als sociaal-financieel noodfonds voor mensen die vastlopen in een samenleving die complex is en waar veel onzekerheid heerst over het toekomstperspectief.
Artikel 2 van de Statuten
De Stichting stelt zich ten doel het geheel of gedeeltelijk tegemoetkomen aan materiële noden voor zover voorliggende wettelijke sociale voorzieningen daarin niet of niet kunnen voorzien en voorts al hetgeen met een en ander rechtstreeks of zijdelings verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn, alles in de ruimste zin des woords. De Stichting tracht dit doel te bereiken door het doen van giften en alle andere wettelijke daartoe geëigende middelen.
Organisatie en bestuur
De bestuursleden van HiBO zijn afkomstig uit diverse geledingen van de maatschappij, onder meer vanuit de gemeente, het onderwijs, het zakenleven en de kerken. Het is een werkbestuur waarbij het regelen van de bestuurszaken, het beoordelen van aanvragen en de administratieve verwerking gezamenlijk worden uitgevoerd. Het bestuur is voor spoedaanvragen direct beschikbaar. Er wordt eens per maand vergaderd.
HiBO werkt uitsluitend met vrijwilligers. Noch bestuursleden, noch adviseurs ontvangen enigerlei vorm van beloning of vergoeding voor hun werkzaamheden. HiBO maakt voor haar vergaderingen, drukwerk en verzendkosten dankbaar gebruik van gratis ter beschikking gestelde faciliteiten van de gemeente Breda en het Instituut voor Maatschappelijk Welzijn (IMW). De bestuurs- en bureaukosten betreffen verder alleen wat postzegels, enveloppen, bank- en providerkosten e.d. De overheadkosten blijven daardoor beperkt tot een minimum.
Gelet op de huidige leeftijdssamenstelling van het bestuur wordt de komende jaren gezocht naar jongere bestuursleden.
In het jaarverslag op de website staat een overzicht van de huidige samenstelling van het HiBO bestuur.
Inkomsten en Uitgaven
Inkomsten van HiBO
Hoewel de stichting geen eigen vermogen heeft, kunnen we toch steeds giften aan mensen in acute financiële nood blijven verstrekken. Gelukkig zijn er veel organisaties, particulieren en bedrijven die de noodzaak van ons werk onderschrijven. HiBO ontvangt verschillende donaties van voormalige Bredase zorginstellingen zoals een opgeheven bejaardenhuis, een ziekenhuis en twee weeshuizen. Ook ontvangen we gelden van kerken, het bedrijfsleven, particulieren en jeugdfondsen. Daarnaast zijn er landelijke particuliere fondsen die ons financiële middelen verstrekken waarmee we andermans nood kunnen verlichten.
HiBO is een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI), hetgeen fiscaal gunstig is voor de stichting. Maar ook voor hen die aan onze stichting schenkingen doen. HiBO staat uiteraard graag open voor nieuwe donateurs en zoekt altijd naar overige inkomsten om de minderbedeelden met urgente noden bij te kunnen staan.
Uitgaven van HiBO
HiBO verstrekt giften aan hulpverleners ten behoeve van mensen, waarvan duidelijk is dat ze in urgente financiële nood zijn geraakt. HiBO draagt ook bij aan de crisisuitgaven door het Instituut Maatschappelijk Welzijn Breda (IMW), waaronder de zogenaamde broodnood.
Verantwoording over de uitgaven wordt gedaan naar de diverse donateurs, zodat zij geïnformeerd zijn/blijven over de inzet van de middelen die zij hebben gedoneerd.
Netwerkpartners
Zoals HiBO in Breda zijn er in het land meer vergelijkbare noodhulpfondsen. Samen met die ruim 30 andere fondsen is HiBO netwerklid van SUNN (Stichting Urgente Noden Nederland) en lid van VUNN (Vereniging Urgente Noden Nederland). HiBO, opgericht in 1936, heeft van al die stichtingen de oudste stichtingsdatum.
Tot onze partners rekenen we onder meer: Amarant, GGZ Breburg, impegno, IMW, MEE West Brabant en SMO/Housing First.
Het is onze ambitie de bekendheid van HiBO te vergroten door regelmatig bij hulpverlenende instellingen een presentatie te organiseren.
Vereisten en beoordelingsproces
Vereisten voor aanvragen
Alleen erkende hulpverleners, in de breedste zin van het woord, kunnen aanvragen indienen. Deze hulpverlener dient een aanvraagformulier van onze website te downloaden en het digitaal en volledig in te vullen. In de aanvraag dient duidelijk gemaakt te worden:
- hoe het gevraagde onderdeel uitmaakt van een hulpverleningsplan;
- waarom de cliënt niet in staat is het gevraagde zelf te betalen of te verkrijgen;
- waarom er sprake is van een bijzondere situatie;
- waarom geen beroep kon worden gedaan op wettelijke voorliggende voorzieningen;
- dat de cliënt woonachtig is in Breda, Alphen Chaam of Baarle Nassau.
De hulpverlener brengt zijn cliënt op de hoogte dat HiBO over de aanvraag in overleg kan treden met gemeentelijke instellingen en/of andere instellingen voor hulp- en dienstverlening, of met één of meer landelijke fondsen, en dat HiBO de ontvangen gegevens 5 c.q. 7 jaar zal bewaren. De cliënt geeft hiervoor vooraf schriftelijk toestemming door het tekenen van het machtigingsformulier.
Aanvragen kunnen onder meer worden ingediend voor woninginrichting, kleding, leefgeld, bedden, fietsen, keukenapparatuur, spullen voor kinderen, babybenodigdheden etc. HiBO is er niet om schulden af te lossen. Echter als financiële problemen de hulpverlening ernstig belemmeren en de lopende schuldhulpverlening doorkruisen of op losse schroeven zetten, dan neemt HiBO zo’n aanvraag wel in behandeling. HiBO neemt geen aanvragen in behandeling die verband houden met moedwillige fraude en/of misdrijf.
Beoordelingsproces
HiBO beoordeelt elke aanvraag op individuele basis. Er zijn dus geen vaste criteria en het toegekende heeft geen algemene geldigheid. HiBO gaat uit van functionaliteit. Met andere woorden: de aanschaf dient doelmatig en noodzakelijk te zijn, geen luxe. Een toekenning van HiBO heeft de vorm van een gift of een voorschot.
Bij honorering van de aanvraag geeft HiBO het geld niet in handen van de cliënt, maar wordt het bedrag overgemaakt op de rekening van de organisatie waar de hulpverlener werkzaam is. Van daaruit doet de hulpverlener de betaling. Ook is het mogelijk dat HiBO het rechtstreeks naar een leverancier/winkel overmaakt. HiBO acht de hulpverlener dan ook verantwoordelijk voor de juiste besteding.
Aanvragers kunnen bijvoorbeeld zijn: een huisarts, een maatschappelijk werkende, een medewerker van Vluchtelingenwerk, een thuiszorgmedewerker, een sociaal raadsman/vrouw, een geestelijk verzorger etc.
HiBO vergadert de tweede vrijdag van elke maand over de ingediende aanvragen. Als de hulpverlener van mening is dat de aanvraag spoedeisend is, dan kan deze dat bij de indiening aangeven. Als het HiBO-bestuur ook vindt dat haast geboden is, dan wordt de aanvraag binnen een paar dagen behandeld. In de periode tussen 2 vergaderingen behandelt HiBO de aanvragen geregeld via onderling mailcontact.